Gần 60 năm xa quê, tôi luôn dõi theo bước thăng trầm của tỉnh nhà qua người thân, qua những trang báo, chương trình truyền hình và cả những lần trở về quê hương. Tôi hân hoan bởi những đổi thay trên mảnh đất xưa với con người vốn hiền hòa, chân chất nhưng rất đỗi kiên cường.

Ông Dương Quang Sen và người bạn cùng quê Phú Yên đọc báo tại Khánh Hòa và xem những hình kỷ niệm về quê hương đất Phú - Ảnh: V.HOÀNG
18 tuổi, từ miền quê La Hai (huyện Đồng Xuân), tôi nhập ngũ vào Tiểu đoàn 375, đơn vị chủ lực của lực lượng vũ trang tỉnh Phú Yên. Tiểu đoàn 375 tham gia chiến đấu trong chiến dịch Át-lăng cùng với những chiến công oanh liệt của quân và dân tỉnh nhà, đập tan âm mưu đánh chiếm Liên khu V của kế hoạch Nava. Tiểu đoàn 375 có những chiến thắng vang dội trong trận giao thông chiến ở Phong Niên (xã An Định, huyện Tuy An) đi La Hai, trận chống càn ở Eo Gió, An Lĩnh, và nhất là trận đánh tan Trung đoàn 51 do trung tá Nguyễn Khánh chỉ huy trên cánh đồng Hòa Quang, Hòa Kiến, đã kịp thời chia lửa với chiến trường chính ở Điện Biên Phủ, tạo điều kiện cho thắng lợi của Hội nghị Giơ-ne-vơ năm 1954, lập lại hòa bình ở Đông Dương vào ngày 20/7/1954.

Thực hiện Hiệp định đình chiến, tôi cùng đơn vị tập kết ra miền Bắc. Đầu năm 1963, tôi được về lại miền Nam để chiến đấu. Tôi vô cùng sung sướng sau bao năm mong chờ, được chiến đấu bảo vệ Tổ quốc trên chiến trường miền Trung - Tây Nguyên trong đội hình Sư đoàn bộ binh 2 chủ lực thuộc Quân khu V. Cuối năm 1969, tôi bị thương nặng, phải ra lại miền Bắc để điều trị. Tháng 8/1975, tôi công tác tại Ban Quản giáo tù binh sĩ quan ngụy ở Quân khu VII, sau đó chuyển về công tác tại UBND TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa cho đến ngày nghỉ hưu.

Nhớ lại ngày đầu về thăm quê La Hai sau bao năm xa cách, tôi bùi ngùi vì quê mình còn nghèo quá. Qua nhiều năm chiến tranh kéo dài, sự tàn phá và thiệt hại nặng nhiều mặt về kinh tế khiến đời sống người dân La Hai nói riêng, Phú Yên nói chung gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn.

Hồi đó, tôi về quê trên những chuyến tàu chợ, người ngồi chen chúc với heo, gà, vịt… Ôtô hàng chạy từ La Hai xuống Chí Thạnh mất hơn một giờ đồng hồ. Xe luôn lắc lư trên con đường đầy “ổ gà”, “ổ voi”, làm ê cả người. Nước mắm, mật đường trên xe chảy ướt người, nhưng ai nấy cũng phải chịu đựng để về đến bến. Hệ thống giao thông, trường học, y tế, chợ búa, nước, điện… chưa có gì.

* * *

Những lần về thăm quê sau này đã để lại trong tôi nhiều ấn tượng về sự thay đổi của quê hương.

Từ ngày huyện lỵ Đồng Xuân thành lập, quê tôi trở nên sầm uất. Cơ quan, nhà ở, điện, đường, trường, trạm, chợ… được xây dựng khang trang. Hàng hóa phong phú, thỏa mãn nhu cầu của người dân. Khác xưa, La Hai quê tôi đã có nhà máy đường, nhà máy sắn tiêu thụ nguyên liệu tại chỗ cho nông dân.

7 năm trước, tôi cũng có dịp về Phú Yên tham quan Nhà máy thủy điện Sông Hinh, đập Đồng Cam, Khu công nghiệp Hòa Hiệp, Nhà máy đường KCP. Gần đây, quê hương đất Phú xây dựng thêm nhiều cơ sở công nghiệp, cầu vượt sông Ba, Nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ, sân bay Tuy Hòa... Đi trên cầu Đà Rằng, nhìn về phía đông, tôi thấy hai bên kè sông phẳng phiu mà lòng thêm tin vào tương lai xán lạn. Cùng với đó, hệ thống dịch vụ du lịch đang được tỉnh đầu tư với các điểm danh thắng, khu di tích hấp dẫn và giàu ý nghĩa…

Ngạc nhiên nhất là khi xưa nơi gò cát bay cùng bàn chải dày đặc, hoang dã, nay là phường 9 thuộc TP Tuy Hòa với nhà cao tầng, phố san sát nhau; nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh cùng làng hoa mai, quất nổi tiếng. Mỗi độ tết đến xuân về, hoa được đưa về khắp các vùng, miền trong cả nước. Cũng tại nơi này, giờ đã xây dựng Bệnh viện Đa khoa tỉnh quy mô 500 giường và Trường đại học Phú Yên bề thế.
Trên đại lộ Hùng Vương - con đường đẹp của TP Tuy Hòa, cầu Hùng Vương càng làm cho thành phố thêm bề thế.

Thiên tai dồn dập, thiệt hại nhiều, nhưng những người dân quê tôi vẫn kiên cường chịu đựng để vươn lên với tinh thần lạc quan cách mạng. Đáng mừng là không những Phú Yên đăng cai tổ chức các cuộc thi mang tầm cỡ quốc gia và quốc tế, như Sao Mai điểm hẹn, Duyên dáng Việt Nam, Hoa hậu Trái đất, mà còn được chọn là nơi đăng cai Năm Du lịch quốc gia 2011. Đặc biệt, sự kiện kỷ niệm 400 năm thành lập tỉnh là dịp để cái tên trìu mến Phú Yên được cả nước biết như là điểm đến, góp phần giúp ngành Du lịch của tỉnh phát triển. Lần về Phú Yên nhân sự kiện trọng đại này, tôi và bạn bè đồng hương Phú Yên trên mọi miền Tổ quốc tham quan gành Đá Đĩa, được ngắm cảnh đẹp thiên nhiên kỳ thú về Thành An Thổ thắp nén nhang tưởng niệm cựu Tổng Bí thư Trần Phú, lên núi Nhạn ngắm nhìn TP Tuy Hòa tươi trẻ đầy sức sống… Đặc biệt, buổi tối dạo bộ trên đường Trần Phú, chúng tôi mới thấy hết sự lãng mạn, cuốn hút của Tuy Hòa. Dịp gặp gỡ ấy rất đặc biệt, chúng tôi chụp những tấm hình lưu niệm bên lễ đài và dõi theo những bước phát triển của quê nhà qua bài phát biểu của Bí thư Tỉnh ủy Đào Tấn Lộc.

* * *

Những người bạn thời ấu thơ, bạn cùng chiến đấu năm xưa giờ không còn nhiều. Ở Tuy Hòa, anh Hai Đinh, mấy mươi năm cống hiến cho sự nghiệp cách mạng, giải phóng dân tộc. Những năm cuối đời, anh dốc lòng, dốc sức cho sự sống của những trẻ em tàn tật ở tỉnh nhà. Anh Chín Hạnh ở La Hai cũng vừa trở về nơi thiên cổ. Anh Hạnh là một gương sáng để lớp hậu sinh noi theo. Bạn tôi ở Tuy Hòa giờ còn lại các anh Hồ Đắc Thạnh, Phan Đắc Tổng…

Với tấm lòng của người con xa quê, tôi tin tưởng Phú Yên sẽ hòa cùng sự phát triển chung của khu vực miền Trung và cả nước, đưa đời sống người dân tỉnh nhà ngày càng ấm no, hạnh phúc.